Ouderlijke boedelverdeling

Ouderlijke boedelverdeling (obv): “Ik benoem, mede ter voldoening aan mijn natuurlijke verbintenis tot zijn/haar verzorging en onderhoud, tot mijn enige erfgenaam mijn echtgenoot. Aan mijn echtgenoot leg ik de last op om aan mijn kinderen schuldig te erkennen een bedrag schuldig te erkennen gelijk aan de waarde van de erfdelen………..  Een ouderlijke boedelverdeling is een verdeling van de nalatenschap die opgenomen is in een testament. De langstlevende echtgenoot krijgt alle bezittingen en schulden toebedeeld onder de verplichting bedragen (renteloos) schuldig te erkennen. Dit bedrag is met eventuele rente opeisbaar bij het overlijden van de langstlevende of andere in het testament genoemde gevallen. Bij een ouderlijke boedelverdeling wordt de langstlevende dus eigenaar van de erfenis van de overledene.

Ouderlijke boedelverdeling nog wel geldig?

Een ouderlijke boedelverdeling , (4:1167 BW (oud)) kan vanaf 1 januari 2003 niet meer gemaakt worden. De obv  komt dus alleen voor in oude testamenten. Oude testamenten blijven geldig door het overgangsrecht mits zij onder het oude recht ook geldig waren (art.79 OW). Het is dus een misverstand dat een ouderlijke boedelverdeling niet meer geldt vanaf 2003. Je moet dus naar de notaris om je testament aan te passen of te herroepen als je gebruik wilt maken van de wettelijke verdeling. Vanaf 2003 is de wettelijke verdeling in de wet opgenomen. Hiermee is de langstlevende bescherming van een ouderlijke boedelverdeling een wettelijke regeling geworden. Een belangrijk verschil zit hem in het voldoen van de schuldeisers van de nalatenschap. Zie hierna.

Ouderlijke boedelverdeling en schulden

In een testament met ouderlijke boedelverdeling staat dat de langstlevende verplicht is om alle schulden te voldoen. Deze bepaling vrijwaart de kinderen niet tegen schuldeisers. Deze bepaling zorgt er alleen maar voor dat de langstlevende als erfgenaam draagplichtig is (geldt voor de interne verhoudingen). Bij een ouderlijke boedelverdeling zijn dus ook de kinderen als erfgenamen aansprakelijk met hun privé vermogen voor schulden van de erflater tenzij deze kinderen beneficiaire aanvaarden.  Ook kinderen die slechts legitimaris zijn kunnen niet worden aangesproken. Moet een kind een schuld betalen dan kan hij/zij regres nemen op de langstlevende.

Een wettelijke verdeling komt tot stand op basis van de wet en ook hier zijn alle erfgenamen aansprakelijk voor de schulden. Echter bij een wettelijke verdeling is  de langstlevende wettelijk verplicht om de schulden van de nalatenschap te voldoen. Kinderen hoeven dus niet te betalen en kunnen een schuldeiser verwijzen naar de langstlevende.

Ouderlijke boedelverdeling en bekrachtigen

In sommige obv-testamenten is opgenomen dat de kinderen het testament moeten ‘bekrachtigen’. Bekrachtigen zij niet dan krijgen zij als sanctie niet meer dan hun legitieme portie. Deze bepaling in het testament moet gevolgd worden. De kinderen moeten dus verklaren dat zij het testament bekrachtigen, zodat het duidelijk is wat de omvang van de vorderingen van de kinderen is.

Ouderlijke boedelverdeling en erfbelasting

De langstlevende echtgenoot krijgt dus alle bezittingen en schulden toebedeeld onder de verplichting bedragen (renteloos) schuldig te erkennen. Feitelijke krijgen de kinderen niks uitgekeerd, de vordering (schuldig erkende bedragen) van de kinderen worden in beginsel toch belast met erfbelasting. Hierbij wordt bij de waardering wel rekening gehouden dat de langstlevende de beschikkingsmacht van de nalatenschap heeft. De vorderingen van de kinderen mogen daarom worden “afgewaardeerd”. Dit houdt in dat de contante waarde van de verkrijging van de kinderen wordt vastgesteld aan de hand van de leeftijd en de levensverwachting van de langstlevende volgens de tabellen van de Successiewet. Op grond van het obv-testament dient de langstlevende de door de kinderen verschuldigde erfbelasting voor te schieten.

Ouderlijke boedelverdeling en de inkomstenbelasting

Bij de ouderlijke boedelverdeling krijgen de kinderen een vordering op de langstlevende echtgenoot ter grootte van hun erfdeel. De waarde van deze vordering wordt niet in de inkomstenbelasting in box 3 (sparen en beleggen) belast. Een geldvordering van een kind op de langstlevende is gedefiscaliseerd. De kinderen hoeven dus geen inkomstenbelasting te betalen over hun vordering op de langstlevende. Daar staat tegenover dat de langstlevende de schulden die hij aan de kinderen heeft vanwege de ouderlijke boedelverdeling, niet kan aftrekken. De langstlevende betaalt dus feitelijk de inkomstenbelasting over de erfenis zonder rekening te houden met de schulden aan de kinderen. De vorderingen van de kinderen die voortvloeien uit een ouderlijke boedelverdeling vallen dus ook onder art. 5.4 van de Wet op de Inkomstenbelasting 2001 mits alle goederen van de nalatenschap aan de langstlevende worden toebedeeld.

De goederen van de nalatenschap die door de ouderlijke boedelverdeling zijn overgegaan op de langstlevende en die daardoor tot het eigen vermogen van de langstlevende zijn gaan behoren, worden belast in de bijbehorende box. Een voorbeeld: het huis wordt evenals vóór het overlijden belast in box 1 en de langstlevende kan de gehele hypotheekrente in box 1 op het inkomen in aftrek brengen.