Bij een onverwachte schuld in een erfenis kan je de kantonrechter verzoeken om je zuivere aanvaarding alsnog om te zetten in een beneficiaire aanvaarding. Je moet dat verzoek binnen 3 maanden na het ontdekken van de schuld doen (4:194a BW). De kantonrechter verleent een machtiging als er sprake is van een onverwachte schuld oftewel een schuld die je niet kende en niet behoorde te kennen.
Is de erfenis al verdeeld (bijvoorbeeld bij na een wettelijke verdeling) of vereffend en komt er dan nog een schuld naar voren, die je niet kende en ook niet behoorde te kennen, dan kan je op basis van lid 2 van 4:194a BW door de kantonrechter worden ontheven van je verplichting om de schuld uit je eigen vermogen te voldoen voor zover deze niet uit hetgeen je uit de erfenis hebt verkregen, kan worden voldaan.
Geen onverwachte schuld in een erfenis of nalatenschap?
De erfgenamen zijn verplicht om de nalatenschap af te wikkelen en hebben een onderzoeksplicht naar de schulden van degene die is overleden. Om deze te kunnen betalen, moet je weten welke schulden er zijn. Daarvoor is het minimaal noodzakelijk dat je de administratie van de overledene raadpleegt. Je moet dus op zoek gaan naar “verborgen” schulden. Van belang is dus ook dat de schulden niet te voorzien zijn. Geen onverwachte schuld is bijvoorbeeld een schuld aan een zorgverzekeraar in verband met het persoonsgebonden budget (PGB) dat aan de erflater was verstrekt aldus de Rechtbank Midden-Nederland (ECLI:NL:RBMNE:2017:3261). Ook geen onverwachte schulden in een erfenis zijn bijvoorbeeld schulden die hoger uitvallen dan je in eerste instantie dacht. Daarnaast zal ook niet als onverwachte schuld aangemerkt worden een duur appartement met hoge servicekosten die achteraf onverkoopbaar blijkt waardoor een positieve nalatenschap later negatief wordt.
Kosten achteraf zijn ook geen onverwachte schulden
Vereffeningskosten van bijv. een advocaat of een notaris zijn ook geen onverwachte schulden. De kosten van vereffening, executele en afwikkeling kunnen dus niet worden aangemerkt als onverwachte schulden. De verkrijging van een erfenis gaat gepaard met de verplichting om deze op goede wijze af te wikkelen. Een erfgenaam moet rekening houden met afwikkelingskosten (ECLI:NL:RBROT:2022:2773).
‘Goede trouw’
Omstandigheden waarbij facturen naar een postadres gingen in plaats van een woonadres, dat de erfgenamen de Nederlandse taal niet machtig zijn of de administratie hebben uitbesteed aan een derde die met de noorderzon is vertrokken en hierdoor niet bekend zijn met de schuld zijn geen omstandigheden om de schuld aan te merken als onverwachte schuld. Dit blijkt uit de volgende uitspraak: ECLI:NL:RBMNE:2017:3261.
Volgens de rechter wordt er met de woorden ‘kende en behoren te kennen’ aangesloten bij het begrip ‘goede trouw’ (art 3:11 BW). Goede trouw ontbreekt als de erfgenaam op het moment van aanvaarden wist van de schuld. Ook als een erfgenaam weliswaar een juiste voorstelling van zaken miste met betrekking tot schulden, maar onder de gegeven omstandigheden beter behoorde te weten of twijfelde of had moeten twijfelen over (de afwezigheid van) een schuld en heeft nagelaten hiernaar nader onderzoek te doen, kan de erfgenaam niet als te goeder trouw worden aangemerkt.
Wat zijn onverwachte schulden
Onverwachte schulden kunnen zijn borgstellingen, garantstellingen verleend door de overledene die na het overlijden worden ingeroepen. Ook hoofdelijke aansprakelijkheid die ontstaat bij het mee-tekenen voor een schuld van een ander die na het overlijden wordt ingeroepen is in deze uitspraak: ECLI:NL:RBOBR:2017:136 aangemerkt als onverwachte erfenisschuld. Erfrechtelijke schulden aan bijv. stiefkinderen kan een onverwachte schuld zijn als je niet bekend was met die stiefkinderen en de stiefouder. Van belang voor onverwachte erfenisschulden is dat zij niet terug te vinden zijn in de administratie van de overledene. De rechtspraak zal het begrip onverwachte schuld nader inkleuren.
Slot
Heb je zuiver aanvaard en word je geconfronteerd met een onverwachte schuld dan begint direct de termijn van 3 maanden te lopen. Dien dus snel een verzoek in bij de kantonrechter voor een machtiging.
erfenis, nalatenschap, onverwachte schuld, onverwachte schulden
