Een kind (legitimaris) is onterfd door zijn moeder en doet een beroep op zijn legitieme portie.  Om er zeker van te zijn dat hij zijn legitieme portie ontvangt laat hij beslag leggen op goederen van de nalatenschap. De legitieme portie wordt berekend over de waarde van de nalatenschap. Daarbij worden bepaalde schenkingen opgeteld en bepaalde schulden afgetrokken.

Waardedaling woning

De woning van moeder is sinds het moment van overlijden in waarde gedaald. Daarnaast zijn de kosten opgelopen. Dit zijn de kosten van onderhoud,, gas, water en licht. Door het beslag is de woning onverkoopbaar en kan de legitieme portie niet uitgekeerd worden. De erfgenamen stellen voor het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden dat het redelijk is dat de legitimaris meedeelt in de waardedaling en de kosten doordat door zijn toedoen de woning onverkoopbaar is. Het hof gaat er in deze situatie niet in mee. De legitieme portie wordt berekend naar het moment van overlijden.  Het hof is van oordeel dat de door de erfgenamen aangevoerde feiten en omstandigheden in dit geval niet rechtvaardigen dat de aanvullende of beperkende werking van de redelijkheid en billijkheid ertoe leiden dat de waarde van de woning voor de berekening van de legitieme portie in afwijking van de artikelen 4:65 en 4:6 BW wordt verminderd met € 40.000,-. Het hof overweegt daartoe als volgt. Veel van de omstandigheden die de erfgenamen aanvoeren zijn nu juist inherent aan de wettelijke regeling van de legitieme portie. Dat de waarde daalt of stijgt en dat de kosten na de sterfdatum doorlopen gaat de legitimaris als schuldeiser van de nalatenschap niet aan. Verder staat het de legitimaris als schuldeiser van de nalatenschap in beginsel vrij beslag te leggen op goederen van de nalatenschap. Ten slotte staat ook niet vast dat de erfgenamen blijvend schade hebben geleden van € 40.000,-. Niet staat vast dat de woning bij verkoop minder zal opbrengen dan de waarde van € 365.000,-. Het moge zo zijn dat door de veelheid van geschillen tussen partijen beider persoonlijke belangen zijn geschaad, maar daarmee staat nog niet vast dat slechts de legitimaris daarvan een verwijt kan worden gemaakt.

Schuldeiser

Een legitimaris is onder het huidige erfrecht een schuldeiser. Dit blijkt ook uit de bovengenoemde uitspraak. Een legitimaris deelt dus niet mee in de gewone kosten die na het overlijden gemaakt worden. Een legitimaris deelt wel in de vereffeningskosten. In casu de notaris en de makelaarskosten. De advocaat met een declaratie van € 160.000 lijkt hier de lachende derde.

Bron: ECLI:NL:GHARL:2015:9251