Als je een erfenis krijgt dan moet je over de waarde van de erfenis erfbelasting betalen. De hoogte is afhankelijk van de relatie tot de overledene, de omvang van de erfenis en de geldende vrijstellingen. Hoe zit het met de inkomstenbelasting over een erfenis? Een en ander is afhankelijk van de verdeling van de erfenis. In dit artikel wordt een onderscheid gemaakt tussen de wettelijke verdeling en een onverdeelde boedel.
Wettelijke verdeling en inkomstenbelasting
Heeft de overledene geen testament gemaakt? En was de overledene getrouwd of geregistreerd partner en zijn er kinderen? Dan geldt de wettelijke verdeling. Er kan ook in een testament bepaald zijn dat de wettelijke verdeling van toepassing is. De erfenis gaat volledig naar de echtgenoot die overblijft (de langstlevende echtgenoot). De kinderen hebben wel recht op een deel van de erfenis, maar zij moeten wachten en zien hun erfdeel omgerekend in geld (een vordering op de langstlevende).
Uitgangspunt van de wettelijke verdeling is dus dat de langstlevende echtgenoot in economische zin over de erfenis kan beschikken. De kinderen hebben nog niks. De inkomstenbelasting sluit hierbij aan en negeert de erfrechtelijk schulden van de langstlevende en de vorderingen van de kinderen. Dit wordt ook wel defiscalisatie genoemd. De langstlevende moet het vermogen volledig aangeven in de betreffende boxen van de inkomstenbelasting en betaalt dus feitelijk de inkomstenbelasting voor de kinderen.
De langstlevende kan tot 3 maanden na het overlijden de wettelijke verdeling ongedaan maken. Als dit gebeurt dan geldt de defiscalisatie niet meer. Er is dan sprake van een onverdeelde boedel. Hiervoor geldt het onderstaande.
Onverdeelde boedel en inkomstenbelasting
Heeft de langstlevende de wettelijke verdeling ongedaan gemaakt of is er sprake van een onverdeelde boedel, dan moeten de kinderen de waarde van hun (aandeel in een onverdeelde) erfenis aangeven in BOX 3. Dit hoeft pas met ingang van de eerstvolgende peildatum voor de inkomstenbelasting. Stel vader is op 3 januari 2015 overleden en moeder maakt de wettelijke verdeling ongedaan. In dat geval moeten de kinderen vanaf 1 januari 2016 hun aandeel in de erfenis opgeven voor de inkomstenbelasting. Moeder mag de schulden aan de kinderen opvoeren in de inkomstenbelasting. Als de erfenis volledig verdeeld is dan zijn er geen vorderingen en schulden meer en geeft iedereen zijn bezittingen en schulden op.
Overige erfrechtelijke vormen
Vanaf 1 januari 2012 is de defiscalisering van vorderingen/schulden en blooteigendom/vruchtgebruiksituaties die zijn ontstaan door het erfrecht uitgebreid. Het is de bedoeling van de wetgever om situaties die voldoende lijken op de wettelijke verdeling ook te defiscaliseren. De defiscalisering geldt alleen voor maatschappelijk gebruikelijke situaties waarbij de erflater vermogensbestanddelen nalaat aan de langstlevende partner en de kinderen enkel een niet-opeisbare vordering of een bloot eigendom verkrijgen.
Vruchtgebruiksituaties en hypotheekrenteaftrek
Vanaf 1 januari 2017 geldt dat als de langstlevende partner krachtens erfrecht een schuld van de erflater verkrijgt deze in staat wordt gesteld om met behoud van hypotheekrenteaftrek in de voormalige echtelijke woning te kunnen blijven wonen. De duur van de renteaftrek is beperkt tot het nog niet door de erflater gebruikte deel van de termijn van maximaal 30 jaar.
Samenwoners
Voor samenwoners met kinderen is er geen wettelijke verdeling mogelijk. Zij kunnen wel een testament maken met een Quasi-wettelijke verdeling. In dat geval is de defiscaliseringsregeling ook van toepassing bij ongehuwde partners met kinderen wanneer de nalatenschap overeenkomstig de wettelijke verdeling wordt verdeeld.
Slot
Bij het opstellen van een testament is het dus belangrijk om te kijken naar de erfbelasting. Daarnaast is het van belang om uit te zoeken wat de gevolgen zijn voor de inkomstenbelasting. Vergeet niet dat de inkomstenbelasting een jaarlijkse heffing is en de erfbelasting slechts eenmalig. Wat voordelig lijkt voor de erfbelasting kan heel duur uitpakken voor de inkomstenbelasting. Raadpleeg dus een notaris estate planner.
